De FNV pleit voor minder flexibilisering van de arbeid. Dat is de verkeerde discussie. Het gaat niet om meer of minder flexibilisering, maar om meer en beter betaalde arbeid. Meer werk. Daarvoor zijn werkgevers en werknemers noodzakelijk.
Het begint dus met werk. Geen werk betekent geen dienstverbanden. Niet flexibel. Niet vast.
Werkgevers willen omzet waar ze aan kunnen verdienen. Nu en in de toekomst. Werknemers willen een goed betaalde job en uitzicht op een lange en stabiele periode. Tot zover geen tegengestelde belangen. Het gaat pas knellen als er onvoldoende werk is of als het aanbod van werk zeer onregelmatig is.
Flexibilisering van de arbeid kan een deel van de fluctuaties opvangen. Dat is goed. Maar om alle risico’s op dit vlak bij de medewerkers neer te leggen is niet fair. 0-uren contracten hebben niet mijn voorkeur, dan liggen alle risico’s bij de werknemer en dat gaat mij te ver.
Waarom is er meer flexibele arbeid?
De belangrijkste oorzaak van de groei van flexwerk is volgens het Centraal Plan Bureau de beperking van risico’s en kosten voor werkgevers. Dit heeft voor een deel te maken met een veranderende maatschappij. De consumentenvraag is veel flexibeler geworden. We vinden het heel normaal dat een boek besteld om 22.30 uur de volgende dag in onze brievenbus ligt…
Voor een ander deel is het een gevolg van de vreemde regel dat een werkgever twee jaar verantwoordelijk is voor de ziekte van een medewerker. Ook als deze medewerker door een ski-ongeluk uitvalt. Nergens anders in de wereld kennen we dit.
Ten slotte zijn er ook arbeidskrachten die flexibel werk wensen. Volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau ligt de stijging van de flexibele arbeid vooral bij de groep medewerkers die minder dan vier jaar op de arbeidsmarkt zijn. Soms wordt dit door de werkgever afgedwongen, maar er is ook een grote groep (jongeren, de millenials) die graag flexibel werkt. Zij zijn helemaal niet op zoek naar een vaste baan. Zeker niet als er steeds meer financiele instellingen ook een hypotheek verstrekken aan arbeidskrachten met een flexibel contract.
En ook onder de ZZP-ers zegt maar zes procent dat ze liever een vaste baan hebben. De rest houdt van de vrijheid van de flexibele baan.
Hoe verder?
Het is goed om keuzevrijheid te hebben. ‘One size fits all’ is niet van deze tijd. Ik zou geen vaste baan willen. Mijn kinderen willen het niet. Alleen streven naar vaste banen is niet realistisch en niet wenselijk. Daar komt bij dat een vaste baan ook vaak niet meer dan een schijnzekerheid biedt. Als er onvoldoende werk is wordt ook een vaste baan ontbonden. De transitie vergoeding is dan niet meer dan een matige compensatie.
En daar waar een flexibele baan ophoudt heeft een uitzendbureau alle reden om snel weer een nieuwe baan te zoeken. Daar verdienen ze immers aan.
Het afschaffen of minimaliseren van flexibele arbeid is niet nodig en niet wenselijk. Zolang we werken vindt dit in een flexibele vorm plaats. Pas zo’n honderdvijftig jaar hebben we geëxperimenteerd met vaste arbeidscontracten. Een vorm die goed past bij een stabiele en voorspelbare economie en met arbeiders die van de wieg tot het graf verzorgd willen worden.
De stabiele en voorspelbare economie is voorbij. Evenals de medewerker die van de wieg tot het graf verzorgd wil worden en zich daarmee speelbal laat zijn van de werkgevers.
Ik ben 17 jaar geleden bij de ABN AMRO bank weggegaan. Een bank waar ik met veel plezier 15 jaar heb gewerkt, een carrière heb doorlopen en vrienden heb gemaakt. Maar op het moment dat de directeur van de vestiging waar ik werkte door de bank werd ‘gedwongen’ (tegen zijn zin in, hij had de keuze om ontslag te nemen) te verhuizen kreeg ik het inzicht dat ik zelf wilde beslissen over mijn werkzame toekomst. Ik nam ontslag en ging, na een paar omzwervingen, als overnameadviseur Flexbedrijven aan- en verkopen. Ik heb vaak niet meer verdiend dan bij ABN AMRO , maar ik zou mijn vrijheid er nooit meer voor in willen leveren. Als ZP-er (Zelfstandig professional) ben ik baas over mijn eigen werk en dat wens ik iedereen toe! Het gaat over bergen en dalen, maar in een vaste baan is dat niet anders. Ik heb in ieder geval de regie over mijn eigen leven. Ik ben hoog opgeleid, dat zou het verschil kunnen maken, maar ik zie het ook bij diverse anderen.
Wees goed in je vak, volg wat er in de wereld gebeurt en speel daar op in. Bepaal je eigen loopbaan of dat nu in flexibele of in vaste vorm is.
Dus politiek, richt je op het creëren van werk. Bescherm mensen tegen uitbuiting. Maar verplicht niet iedereen een vaste baan aan te gaan.
Michel Matthijsse is werkzaam als fusie- en overnamespecialist bij TeamMan.
