We zijn allemaal graag leider. Liever leider dan manager. Maar hoe wordt je nou leider? Leiders hebben gezag en managers macht. Macht en gezag. Macht en gezag zijn twee begrippen die op elkaar lijken maar toch net even anders zijn. Als DGA heb je macht, simpel omdat je de baas bent. Maar het feit dat je macht hebt wil nog niet zeggen dat je daarmee ook gezag hebt. En helaas werkt gezag beter en is het effectiever dan macht in de meeste (werk-)situaties. Gezag is niet iets dat je kan afdwingen. Gezag moet je krijgen. Medewerkers bepalen of ze je gezag geven. En dat gezag krijg je niet zo makkelijk meer als voorheen. In dit blog neem ik je mee in de theorie die van Vugt & Wildschut (2013 hierover hebben ontwikkeld. (evolutionaire leiderschapstheorie; ELT).
Democratische apen
Volgens hen zijn wij democratische apen. We streven naar autonomie, vrijheid en verbondenheid met anderen. Van nature zetten we ons (in de meeste gevallen) af tegen dominantie.
Wat kan je dan wel doen om gezag te krijgen?
- Verdiep je in jouw medewerkers. Weet wat er bij hen speelt. Wees oprecht geïnteresseerd.
- Maak je eigen belang ondergeschikt. Werk aan een gezamenlijk doel. Een doel dat hoger ligt dan geld verdienen. Combineer een sterke wil met een aansprekend doel waar anderen zich aan kunnen verbinden. Hiermee ben je een dienende leider.
- Werk aan consensus. Hou je in, laat medewerkers zoveel mogelijk zelf uitvoeren en geef je mening als laatste. Niet als eerste. Zorg wel voor momentum.
- Toon voorbeeldgedrag. Handel zelf zoals je wil dat je medewerkers zich ook gedragen. Parkeer je eigen auto niet dicht bij het bedrijf als de medewerkers dat ook niet mogen, dat soort zaken zijn erg belangrijk voor de beeldvorming.
Welk gedrag kan je het beste vermijden?
- Zwakke mensen aannemen om jezelf hoog te houden. Zoek naar mensen die (op onderdelen) beter zijn dan je zelf bent.
- Anderen geen succes gunnen. Streef naar gezamenlijk succes.
- Negeren en kleineren van medewerkers. Zeker niet waar anderen bij zijn.
- Angst zaaien. Helaas komt dat nog wel eens voor. Je hoort hier meer over bij grote bedrijven, maar in het MKB komt dit ook voor.
Het heeft allemaal best een hoog ‘open deur’ gehalte. Maar de praktijk lijkt toch iets weerbarstiger. Van Vugt en Wilschut stellen dat er sprake is van een mismatch bij leidinggeven. Er vindt nog te vaak dominant leiderschap plaats. Leiderschap dat wellicht wel paste bij een aantal situaties van onze voorvaderen in de savanne. Maar nu levert dat dominante gedrag voornamelijk (onbedoelde) angst en wantrouwen op. En misschien dat medewerkers wel luisteren naar dominant gedrag. Maar als organisatie wil je meer. Je wil dat medewerkers zelf met ideeën komen, zelf zaken oppakken en dan is dominant gedrag niet productief.
Meedenken en meedoen is veel effectiever. En uiteindelijk ook veel leuker. Luisteren gaat dan vanzelf.
Beter een democratische aap, dan een Bokito.
Michel Matthijsse,
Bedrijvenverkoper, MeerWaarde creator, deeltijd docent Leiderschap en Organisatie Nyenrode en HAN.
#MKB #bedrijfsstrategie #bedrijfsverkoop
Bron: Van Vugt, M. & Wildschut, M. (2013) Gezag. De wetenschap van macht, gezag en leiderschap. (2022). Levboeken.
